Cách làm phân hữu cơ đơn giản. Ai cũng có thể làm được. Với phương châm sản xuất sạch hơn bằng tất cả những gì tự nhiên có. Từ rác thải sinh hoạt trong gia đình. EcocharVN hướng dẫn cách làm phân hữu cơ sử dụng cho hộ gia đình. Giúp mỗi gia đình tự chủ động nguồn phân bón tự nhiên ngay tại nhà. Vừa dễ làm, vừa rẻ, đảm bảo sạch và góp phần hạn chế ô nhiễm & bảo vệ môi trường.

Phân hữu cơ là gì?

Là phân chứa hợp chất dinh dưỡng mà thành phần chủ yếu là chất hữu cơ. Phân hữu cơ thường được hình thành từ phân động vật (phân chuồng), than bùn, phế phẩm nông nghiệp (tro, lá, cành,…) hoặc từ rác thải. Phân hữu cơ là một loại phân bón cho rau sạch thường được dùng trong nông nghiệp, trong phân có chứa chất dinh dưỡng dễ hấp thu cho cây và thân thiện với môi trường.

Làm phân hữu cơ khó hay dễ?

Làm phân hữu cơ tại nhà đơn giản với các nguyên liệu, thực phẩm thừa trong bếp. Bạn có thể tận dụng rác thải của gia đình như các loại rau, củ quả thừa, bị hỏng để tự làm phân hữu cơ tại nhà.

Làm phân hữu cơ tại nhà giúp cải thiện cấu trúc đất, giữ nước, sục khí. Bổ sung vi chất dinh dưỡng quan trọng làm tăng hoạt động của vi khuẩn trong đất. Giúp cho đất giàu dinh dưỡng và cây phát triển khỏe hơn, cây trái xanh tươi tốt.

Dùng phân vô cơ sẽ làm đất bạc màu sau một thời gian trồng cây. Khi phân hữu cơ vừa đảm bảo giữ đất tơi xốp, đủ dưỡng chất. Mà còn đảm bảo an toàn đến sức khỏe của gia đình bạn.

Cách làm phân hữu cơ:

Bước 1: Chọn thùng chứa phân bón hữu cơ

Có rất nhiều loại thùng chứa được làm vật liệu đựng phân hữu cơ. Thùng Thùng gỗ, thùng nhựa, thùng có dung lượng từ 20-120 lít (tùy vào lượng rác thải của mỗi gia đình). Chọn thùng đựng hợp lý khi làm phân hữu cơ tại nhà

Lưu ý: Các bạn lưu ý một chút đối với các thùng nhựa bị bịt kín bạn nên khoan thêm vài lỗ nhỏ trên thân thùng nhựa để có chỗ thoát nước.

Bước 2: Chọn vị trí đặt thùng phân hữu cơ

Để thùng chứa những nơi thoát nước, đặt những nơi có đất trống thay vì gạch bê tông. Để đảm bảo rằng giun và vi sinh vật có lợi khác có thể xâm nhập thùng rác hoặc bạn có thể để trên sân thượng. Vì những thùng này sẽ có mùi nên để nơi xa bạn sinh hoạt và nơi có nắng nhiều để đẩy nhanh quá trình phân hủy. Bạn cũng có thể khử hết mùi hôi bằng dung dịch giấm gỗ sinh học.

Bước 3: Phân loại các loại rác để làm phân hữu cơ tại nhà hiệu quả

Để cây xanh có thể phát triển nhanh và khỏe mạnh bạn cần cung cấp cho cây những chất dinh dưỡng cần thiết trong đó cacbon và đạm nito là 2 chất không thể thiếu, những chất này có nhiều trong rác hữu cơ. Tuy nhiên trước khi tiến hành tự làm phân bón hữu cơ tại nhà bạn cần phân loại các loại rác hữu cơ này ra làm 2 loại đó là rác hữu cơ xanh và rác hữu cơ nâu.

Phân xanh cung cấp Nitơ cho cây gồm:

•  Rau quả thừa, lá cây tươi
•  Tóc
•  Cỏ vụn
• Cỏ tươi
• Bả cà phê, bả đậu, vỏ đậu phộng

Phân nâu gồm:

• Mùn cưa
• Cỏ khô
• Rơm rạ
• Lá khô
• Cỏ tươi Giấy, vỏ trứng, túi trà

Lưu ý: Để thúc đẩy quá trình ủ phân hữu cơ, ức chế mầm bệnh trong phân ủ. Chúng ta có thể dùng phân trùn quế hoặc men vi sinh trichoderma để trộn chung với phân hữu cơ của bạn. Hoặc sử dụng giấm gỗ sinh học thay thế.

Bước 4: Các loại rác thải không làm được phân hữu cơ

Mặc dù chúng ta nên tận dụng các loại rác thải làm phân hữu cơ tại nhà. Tuy nhiên không phải thực phẩm, rác thải nào bạn cũng có thể dùng làm phân được. Các loại thực phẩm dưới đây không làm được phân hữu cơ:

•  Chất béo từ thực vật và sữa
•  Gỗ đã qua chế biến
•  Phân người và vật nuôi chưa qua xử lý
•  Gia cầm và cá
•  Cỏ dại có hại
•  Xương động vật (gà, lợn,bò,cá)
•  Cá trứng
•  Đặc biệt không sử dụng lá tràm, vỏ cam, vỏ quýt, lá bạch đàn, lá sả tươi. Vì những loại này có tinh dầu làm hại đến sự phát triển của vi sinh vật có ích.
•  Các chất béo từ sữa sẽ làm chậm quá trình phân hủy phân hữu cơ qua việc loại trừ oxi mà các vi sinh vật có ích cần để sinh sống.
•  Cá hoặc gia cầm có thể làm phân hữu cơ. Tuy nhiên để đảm bảo phân không có mầm bệnh và hạn chế mùi hôi, chúng ta không nên cho vào.

Bước 5: Trộn rác khi làm phân hữu cơ 

Sau khi phân loại được các loại phân xanh, phân nâu và các thành phần cần tránh khi bạn làm phân hữu cơ. Chúng ta tiến hành trộn phân xanh và phân nâu theo tỉ lệ như sau:

Thực hiện:

1. Thêm lượng phân nâu đạt khoảng 10 cm chiều cao. Tiếp đến 1 lớp phân xanh mỏng 10 cm. Trộn đều hỗn hợp, ủ sau 2 tuần thì bắt đầu tưới nước vào phân. Nhưng cần chú ý đừng làm ướt quá vì sẽ thừa nước.
2. Tiếp tục thêm 1 lớp phân nâu vào cho đầy thùng chứa.

Lưu ý:

•  Không cần cắt nhỏ rác làm phân để tạo khoảng trống tự nhiên. Giúp không khí lọt vào tạo điều kiện vi sinh vật có lợi sinh sôi, nảy nở. (Quá trình lên men hiếu khí).
•  Việc trộn phân xanh vào phân nâu để phân xanh cung cấp nitơ giúp vi sinh vật có thể phát triển và sinh sản tốt nhằm oxi hóa nguồn carbon. Tuy nhiên quá nhiều nitơ cũng không tốt cho quá trình ủ phân hữu cơ.
•  Kiểm tra nhiệt độ bằng cách dùng một cành tươi cắm vào giữa khối phân ủ. Sau 5 hoặc 6 ngày rút cành cây ra khỏi đống phân và sờ vào phần cắm trong khối phân ủ, nếu thấy cành cây nóng mạnh là đạt yêu cầu. 

Thực hiện trộn ủ các loại rác

Trong trường hợp nhiệt độ không tăng lên thì phân ủ không đạt yêu cầu. Nguyên nhân do thiếu độ ẩm, thiếu vi sinh vật. Độ ẩm lý tưởng nhất là từ 40-60%. Nếu phân ủ quá ướt hoặc quá khô sẽ dẫn đến vi sinh vật. Không thể phân hủy được phân hữu cơ.

Hướng dẫn thử độ ẩm phân hữu cơ:

Kiểm tra độ ẩm phân hữu cơ bằng tay:

•  Nếu bóp mạnh thấy nước rỉ ra ngoài tay thì thừa nước. Còn khi bạn bóp thấy phân ủ dính chặt thì độ ẩm đạt yêu cầu.
•  Nếu không có nước hoặc nắm chặt lại, phân hữu cơ có dạng hình tròn thì lượng nước trong đống ủ là vừa đủ.
•  Khi đống ủ phân hữu cơ quá khô : tưới nước lên trên phân ủ và đảo trộn phân, làm cho nước ngấm vào phân ủ. Hãy cho từng chút một và kiểm tra lượng nước cho vừa đủ
•  Nếu phân hữu cơ quá ướt thì chúng ta có thể thêm nguyên liệu khô như cỏ khô, rơm rạ.

Bước 6: Cách sử dụng phân hữu cơ

Sau 30 ngày phân hữu cơ đạt khi có  những đặc điểm sau:

• Phân hữu cơ nhìn thấy chuyển sang màu nâu
• Phân hữu cơ vụn ra và trông giống như mùn. Trong trường hợp nếu là mùn cưa, gỗ thì sẽ thành dạng hình sợi.
• Phân hữu cơ có mùi đất

Phân hữu cơ thu được sau khi ủ

Đặc biệt, bạn có thể ép phân hữu cơ đã ủ thành dạng viên phân. Viên phân hữu cơ với đặc tính chậm tan, giúp cây trồng hấp thu chất dinh dưỡng tốt hơn. Tránh bị rửa trôi, có hiệu quả sử dụng cao hơn so với phân bón thông thường.

Trên đây là cách làm phân hữu cơ tại nhà đơn giản. Phân hữu cơ thay thế bón phân vô cơ. Đảm bảo an toàn cho sức khỏe đồng thời góp phần bảo vệ môi trường sống quanh ta.